Bel fıtığı, omurgadaki disklerin yapısal bütünlüğünü kaybedip sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkan yaygın bir omurga hastalığıdır.
Her bel fıtığı hastasının ameliyat olması gerekmez; çoğu vaka istirahat, ilaç tedavisi ve fizik tedaviyle kontrol altına alınabilir.
Ancak bazı durumlarda sinir dokusu üzerindeki baskı kalıcı hasar riski oluşturduğunda bel fıtığı ameliyatı kaçınılmaz hale gelir.
Bel Fıtığı Nedir ve Nasıl Gelişir?
Omurga kemikleri arasında “disk” adı verilen yumuşak yapılar bulunur.
Bu disklerin görevi, omurgaya esneklik kazandırmak ve yükleri sönümlemektir.
Fakat disklerin dış kısmı yıprandığında, içindeki jel benzeri madde dışarı taşar ve sinir köklerine baskı yapar.
Bu durum bel ağrısı, bacakta yayılan ağrı (siyatik), uyuşma ve kas güçsüzlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir.
Her Bel Fıtığı Ameliyat Gerektirir mi?
Hayır.
Bel fıtığı hastalarının büyük çoğunluğu, uygun istirahat, kas güçlendirici egzersizler, fizik tedavi, ilaç ve enjeksiyon uygulamalarıyla iyileşebilir.
Cerrahi genellikle konservatif (ameliyatsız) tedavilerin en az 6–8 hafta uygulanmasına rağmen sonuç alınamayan, ya da nörolojik bulguların hızla ilerlediği durumlarda gündeme gelir.
Uzmanlar Hangi Durumlarda Ameliyatı Zorunlu Görür?
Uzman nöroşirürjiyenler (beyin ve sinir cerrahları), aşağıdaki durumlarda bel fıtığı ameliyatı yapılmasını önerir:
- Şiddetli ve geçmeyen ağrı:
İlaç, fizik tedavi veya enjeksiyonlara rağmen hastanın yaşam kalitesini ciddi biçimde bozan, günlük hareketlerini engelleyen ağrı varsa cerrahi gündeme gelir. - Kas güçsüzlüğü:
Sinir basısına bağlı olarak bacak kaslarında güç kaybı oluştuysa ve hasta merdiven çıkmakta, yürümekte zorlanıyorsa ameliyat önerilir. - Duyu kaybı veya refleks kaybı:
Bacakta uyuşma, hissizlik, yanma gibi belirtiler artıyorsa sinir fonksiyonları tehdit altındadır. - İdrar veya dışkı kontrolünde bozulma (kauda ekuina sendromu):
Bu durum acil cerrahi gerektirir; gecikme kalıcı felce neden olabilir. - Tekrarlayan fıtıklar veya omurga dengesizliği:
Aynı seviyede sık tekrarlayan fıtıklar veya omurlar arası kayma mevcutsa cerrahi müdahale gerekir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Günümüzde cerrahi teknikler büyük oranda mikrocerrahi ve endoskopik yöntemlere dayanmaktadır.
Bu yöntemlerde 2–3 cm’lik küçük bir kesiden özel mikroskop veya kamera sistemleriyle sinir köküne baskı yapan fıtık dokusu çıkarılır.
Kas ve kemik dokularına minimum zarar verildiği için iyileşme süresi kısalır, enfeksiyon riski azalır.
Bazı vakalarda sinir basısını tamamen ortadan kaldırmak için minimal invaziv lazer veya mikroendoskopik diskektomi teknikleri de uygulanabilir.
Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?
Hastalar genellikle ameliyattan birkaç saat sonra ayağa kalkabilir.
Taburculuk süresi 1–2 gündür.
Erken mobilizasyon, kasların güçlenmesini ve damar tıkanıklığı riskinin azalmasını sağlar.
İyileşme süreci kişiye göre değişmekle birlikte, çoğu hasta 4–6 hafta içinde günlük yaşamına döner.
Doktorun önerdiği fizik tedavi ve egzersizlerin düzenli yapılması, tekrar fıtık oluşumunu önlemenin en önemli yoludur.
Sonuç
Bel fıtığı ameliyatı, sinir basısını ortadan kaldırarak ağrıyı, uyuşmayı ve güçsüzlüğü gideren etkili bir tedavi yöntemidir.
Ancak cerrahi her zaman ilk seçenek değildir; erken dönemde doğru tedaviyle birçok hasta ameliyatsız iyileşebilir.
Buna rağmen nörolojik bulgular ilerliyorsa, vakit kaybetmeden cerrahi değerlendirme yapılmalıdır.
Unutmayın, erken müdahale sinir dokusunun korunması ve kalıcı hasarın önlenmesi açısından hayati öneme sahiptir.
